książka reportażowa

SKRADZIONA TOŻSAMOŚĆ. POLSKIE DZIECI W RĘKACH NAZISTÓW – Agnieszka Lewandowska-Kąkol

18 października, 2023

(…) Była przekonana, że jest Niemką, jedynaczką, opiekowali się nią troskliwi rodzice, chodziła do szkoły, miała koleżanki, a tu nagle, niemal z dnia na dzień wyrwano ją z jej środowiska, zabrana z przyjaznego otoczenia, by odesłać w nieznane. (…)

Agnieszka Lewandowska – Kąkol przez piętnaście lat pracowała w Redakcji Muzycznej Polskiego Radia. Następnie pisała teksty do wielu pism zajmujących się kulturą. Dzięki zbiegowi różnych okoliczności zaczęła pisać książki. Na rynku księgarskim można znaleźć już ponad dziesięć jej książek. Czas wolny od pisania najchętniej spędza w otoczeniu przyrody, z rodziną, przyjaciółmi i psami.

Skradziona tożsamość. Polskie dzieci w rękach nazistów to książka reportażowa przedstawiająca losy dzieci, które znalazły się w rękach nazistów mających w planach zniemczenie tych, którzy mają wyjątkowo aryjski wygląd. To częściowo sfabularyzowane losy dzieci, które trafiły do ośrodków Lebensborn.

PREMIERA KSIĄŻKI 08 SIERPNIA 2023 ROKU

Temat dzieci zranionych wojenną zawieruchą i chorymi przepisami niemieckich władz wywołuje silne emocje nie tylko w nas Polakach. Ślady ran psychicznych i fizycznych, to pamiątki po doświadczeniach jakie pozostały po wojnie w wielu sercach kilkuletnich wówczas dzieci. Śledząc dzieje kilkunastu ofiar polityki Lebensbornu, autorka ukazuje jak chore były te uwarunkowania, kiedy odbierano dzieci ich biologicznym rodzicom, oddając w ręce obcych, nie zawsze przychylnie do nich nastawionych ludzi. Ta książka to dokument, który wciąż budzi wiele emocji, a o którym wciąż tak niewiele się mówi. Czy wszystkie dzieci trafiały do kochających je rodziców zastępczych? Co działo się z dziećmi, które nie odpowiadały standardom aryjskim? Ile z nich powróciło do swoich biologicznych rodzin i czy wszystkie były z takich powrotów zadowolone?

Myślę, że na temat Organizacji Lebensborn przeczytałam już wszystkie książki i publikacje dostępne na rynku polskim ponieważ starałam się zrobić porządny research do mojej książki – „Pamięć dla Heleny”, ale ta książka (jak i wcześniejsze, które przeczytałam) bardzo mnie poruszyła emocjonalnie.

Jest to książka reportażowa i muszę przyznać, że autorka podchodząc do tematu również mocno musiała się do tego przygotować. Zresztą sama bibliografia na końcu książki robi wrażenie.

Myślę, że zawsze, gdy chodzi o dzieci, to podchodzimy do tego tematu z dużą dawką wrażliwości. A dzieci skrzywdzone przez chory niemiecki system są dla nas szczególnie ważne. Cieszę się, że po tylu latach nadal głośno mówi się o Organizacji Lebensborn, chociaż wciąż są ludzie, którzy nie wiedzą o niej nic, lub wiedzą niewiele.

(…) Ktoś pisał, oczywiście po niemiecku, w imieniu Anity, które to imię nadano dziewczynce przy niemieckiej adopcji, że dziecko aktualnie kończy szkołę podstawową, nie zna polskiego, nie chce znać byłej rodziny i nigdy nie zamierza przyjechać do Polski. Choć rodzina Sowów nie miała pewności, czy treść listu zgodna jest z przekonaniami ich Joasi, była ona dla wszytskich bardzo bolesna i trudno im było przełknąć tę gorzką pigułkę po zaskakująco radosnej informacji o tym, że dziewczynka żyje. (…)

Autorka opisuje losy kilkorga dzieci wciągniętych do Lebensborn, dzieci wydartych swoim biologicznym rodzicom, często zabranych siłą lub podstępem, ale opisuje również dramat rodziców adopcyjnych, często nieświadomych tego, czyje dziecko otrzymali.

Z całą pewnością dzieci oderwane od swoich rodzin przeżyły większe lub mniejsze dramaty, dla wielu z nich to była tragedia, ale czy wszystkie z nich po latach przebywania w niemieckich domach, cały czas tę tragedię odczuwały?

Niektóre z nich były zbyt małe, aby pamiętać kim tak właściwie są. A czy słowo „patriotyzm” w odniesieniu do kilkuletniego dziecka nie jest zbyt trudny do zrozumienia?

Nie pochwalam tego, co zrobili Niemcy, może ich potępiam za to, że tak wiele dzieci pozbawili tożsamości, skazali na cierpienie fizyczne i psychiczne, ale zastanawiam się nad tym, że wielu dzieciom również podarowano piękne dzieciństwo, otulone miłością i serdecznością.

Gdyby ośrodki Lebensborn były tym, czym mogłyby być, czyli ochronką i domem tymczasowym dla prawdziwych sierot, być może nikt nie wracałby do tego tematu. Bo Lebensborn byłby czymś dobrym, ale niestety, polityka tej organizacji opierała się nie tylko na kłamstwie, ale i na brutalności wobec tych małych, niewinnych istot. Bicie i karanie dzieci za to, że tęskniły, bicie i karanie dzieci za to, że chciały być sobą, a nie marionetkami w rękach innych ludzi.

Były dzieci, które trafiały do złych rodzin, upokarzane na każdym kroku za swoją nieniemieckość, ale były również dzieci, które z polskiej biedy, polskiego głodu i strachu trafiały do rodzin, które zrobiły wszystko aby zapomniały smutną przeszłość.

Nie wiem, czy dla wielu odnalezionych po latach i przywiezionych do okaleczonej i smutnej ojczyzny nie wyrządzono tym dzieciom większej krzywdy niż ta, kiedy je stąd zabierano.

(…) Kategoryczny nakaz powrotu do ojczyzny nie zawsze zgodny był z dobrem dziecka. Kiedy przyjeżdżało ono do sierocińca, czy jak Halinka, do matki, która nie była w stanie się nim zaopiekować, powodowało to często traumę równą, a może jeszcze większą od tej, którą przeżyło, gdy z kraju je wywożono. (…)

Proszę nie myśleć, że pozytywnie odbieram politykę Lebensborn, ale świadoma jestem tego, ile z tych dzieci wolałoby nigdy nie poznać prawdy. Wyobrażenie a rzeczywistość to dwie różne strony życia. Strony, które niekoniecznie muszą być złe z samego założenia.

Wiele z tych dzieci z radością odnalazło się w swojej polskiej czy innej narodowościowo rodzinie, bo przecież nie tylko o polskich dzieciach mówimy, ale wiele z tych dzieci poczuło zawód z powodu odkrycia przeszłości.

Z pewnością tamci Niemcy zasługują na pogardę za to co zrobili wielu rodzinom. Głośno mówi się o holokauście, o obozach koncentracyjnych, o torturach przesłuchiwanych, a wciąż zbyt mało mówi się o zbrodniach dokonanych „w białych rękawiczkach”. O dramacie rodzin, które znalazły się w polu zainteresowań Lebensbornu.

(…) Porównanie losów Marioli, która spisała swe szczegółowe wspomnienia, z przeżyciami Alodii prowadzi do oczywistej konkluzji, sprawdzającej się na wielu płaszczyznach, że postępowanie człowieka nie jest determinowane przez narodowość, ale przez cechy jego osobowości. Część z nich posiadamy już w momencie narodzin, ale równie ważne kształtują się pod wpływem społeczności, w której się wzrasta, i czasu nam wyznaczonego. (…)

To temat, który powinien być równie mocno nagłaśniany, ale skutki tej polityki z pewnością przez każdego zostaną odebrane inaczej.

Polecam tę książkę czytelnikom interesującym się historią, szczególnie historią drugiej wojny światowej. To książka, obok której nie powinno się przechodzić obojętnie, bo dramat w niej poruszony jest ważny również dla naszego pokolenia.

(…) Proceder uprowadzania polskich dzieci przez hitlerowców był wówczas, a chyba jest tak i do dziś, mało znany szerokiej opinii publicznej. 1947 rok był pod tym względem przełomem, być może z racji odbywającego się właśnie wtedy jednego z procesów norynberskich poświęconych temu zagadnieniu. (…)

Dziękuję Autorce, że zainteresowała się tematem Lebensborn i dziękuję Wydawnictwu REPLIKA za możliwość przeczytania tej książki w ramach współpracy barterowej.

BALI. OPOWIEŚCI Z WYSPY BOGÓW – Aleksandra Najda-Michałowska

18 lipca, 2023

(…) Bali to z pewnością najbardziej uduchowiona wyspa na świecie, co czuje się na każdym kroku. To multireligijny dom dla mniejszości chrześcijańskiej, muzułmańskiej, buddyjskiej oraz większości, która wyznaje hinduizm balijski (…). Bliską animizmowi, niepowtarzalną mieszankę buddyzmu i śiwaizmu zwaną Agama Hindu Dharma. (…)

Aleksandra Najda-Michałowska od kilku lat mieszka na wyspie Bali, prowadzi podróżniczy blog i jest autorką najobszerniejszego na rynku przewodnika po Bali. W wyspie bogów zakochała się w roku 2016, kiedy mieszkała jeszcze w Tajlandii i przyjechała na Bali na krótkie wakacje.

Bali. Opowieści z wyspy blogów to książka reportażowa będąca czymś w rodzaju przewodnika po wyspie.

PREMIERA KSIĄŻKI 14 CZERWCA 2023

Autorka zafascynowana wyspą w malowniczy sposób próbuje przekazać potencjalnym turystom piękno Bali, przedstawiając nie tylko walory przyrodnicze wyspy, ale również kulturę mieszkańców, religię i zwyczaje panujące wśród ludzi zamieszkujących ten kawałek świata.

Opowieść okraszona jest wieloma zdjęciami, które dodatkowo pozwalają na poznanie tego o czym pisze wizualnie. Niestety brakowało mi bardzo opisów pod zdjęciami i chociaż w wielu przypadkach domyślałam się co przedstawia wstawiona między strony fotografia to myślę, że byłoby czytelniejszym dla nas, osób dopiero poznających walory wyspy, aby każde zdjęcie zostało opisane.

Autorka opisała swoje początki zamieszkania w tym bajecznym miejscu skupiając uwagę czytelników zarówno na wytłumaczeniu kim jest Wayan, jak i tym jak nosić sarong. Opisała miejsce zwane Ubud Market oraz wytłumaczyła do czego służą i kiedy są stosowane maski.

Nawiązała do czasów pandemii, które i tę malowniczą wyspę na pewien czas wykluczyły z życia tak jak wiele innych miejsc na świecie, a wiadomo, że takie miejsca jak Bali czerpią korzyści materialne głównie z turystyki.

W dość malowniczy sposób opisała piękne plaże balijskie, przy okazji wspominając również farmy soli oraz podwodny świat wyspy.

(…) Jeżeli nie bywasz na Bali regularnie albo nie mieszkasz na wyspie, istnieje prawdopodobieństwo, że nigdy nie słyszałeś o Nyepi, Dniu Ciszy. To właśnie w tym dniu w większości balijskich domów nie ma prądu, internetu, światła. Lokalsi nie mogą opuszczać miejsca zamieszkania, turyści hoteli. (…)

Ciekawym zagadnieniem jakie poruszyła w swojej książce jest również zamieszkanie, bez względu na to, czy zamieszkasz w wynajętym domu, czy w hotelu, zawsze możesz liczyć i na plusy i na minusy takiego zakwaterowania.

Z pewnością miłośników zwierząt zaciekawi informacja o wężach i pająkach, które bywają dla człowieka dość niebezpiecznym towarzystwem tak samo jak wszechobecne w niektórych miejscach małpy stwarzające szczególne zagrożenie dla dobytku naiwnego turysty, który nie spodziewa się nawet tego jak w jednej sekundzie może zostać pozbawiony telefonu czy aparatu fotograficznego.

Fascynującym jak dla mnie okazał się świat balijskiego tańca, który również jest wszechobecny na Bali i można go podziwiać podczas wielu uroczystości obchodzonych na wyspie, a których z całą pewnością jest sporo.

Dla podróżników z pewnością ciekawostką będzie opowieść o Świętej Górze, Mount Agung i wspinaczce na aktywny wulkan, czy opis Cmentarza Kintamani, jak również malowniczo przedstawiony obraz i funkcjonalność magicznych wodospadów północy.

Ciekawostką wartą zatrzymania się na chwilę nad tekstem jest z pewnością legenda Nusa Penidy. Autorka z wyjątkową precyzją przedstawia zarówno kulturę Nusa Penidy, jej społeczność, świątynie a także farmy wodorostów.

(…) Wszak wszechświat to równowaga światła i ciemności. Jeden nie może istnieć bez drugiego. Mieszkańcy Nusa Penidy dążą ku światłu, ale szanują ciemność. Podobnie jak na Bali większość wyznaje hinduizm. W tutejszych świątyniach odprawiane są hinduistyczne rytuały religijne. (…)

Z pewnością dla odważnych będzie również wspomniana w opowieści huśtawka nad przepaścią, myślę, że dla wielu turystów, którzy zdecydują się siąść na niej będzie to niezapomniane przeżycie.

Jeżeli lubisz podróże, to może po przeczytaniu tej książki zdecydujesz się pojechać na Bali i zobaczyć na własne oczy opisane przez autorkę miejsca sprawdzając osobiście, czy zachwyci cię to samo.

Myślę jednak, że nawet nie będąc fizycznie w tych miejscach można poczuć ducha przygody. Wystarczy odrobina wyobraźni a możemy przenieść się do zupełnie innego świata. Świata kolorów i zapachów, którego nie doświadczamy na co dzień.

Polecam tę książkę osobom lubiącym przygody i poznawanie różnych ciekawych miejsc. Zazdroszczę tym, którzy mogą sobie pozwolić na wypad na Bali, sama z przyjemnością spędziłabym tam wakacje. Kto wie, może kiedyś to marzenie się spełni i wówczas sama przekonam się ile piękna drzemie w tej dalekiej wyspie.

Dziękuję Wydawnictwu LUNA za propozycję poznania tego pięknego miejsca jakim jest Bali, i przeczytania książki dzięki współpracy barterowej. Natomiast Autorce dziękuję za tak malowniczy przekaz tego piękna.

NASTOLETNIA PANNA MŁODA – Cathy Glass

15 czerwca, 2023

(…) Widziałam, że jest spięta i niespokojna. Wydawała się nieustannie czujna, gotowa w każdej chwili zerwać się do ucieczki. Widywałam już taką postawę u moich podopiecznych, którzy byli maltretowani. (…)

O Cathy Glass niewiele znalazłam informacji. Jedyne czego się o niej dowiedziałam, to że mieszka w Wielkiej Brytanii, jest matką trójki dzieci (dwoje własnych, jedno adoptowane) i od ponad dwudziestu lat prowadzi rodzinę zastępczą dla dzieci potrzebujących pomocy. Książki pisze pod pseudonimem. Na swojej stronie internetowej www.cathyglass.co.uk pisze: Kiedy po raz pierwszy zaczęłam pisać moje wspomnienia zastępcze, otworzyło się to na nowy grunt. Nikt wcześniej nie odważył się napisać o ukrytym, czasem sekretnym świecie opieki i usług społecznych. Od tego czasu moje książki stale znajdują się na listach bestsellerów z 40 opublikowanymi książkami i ponad 6,9 milionami sprzedanych egzemplarzy na całym świecie. Byłam przytłoczona reakcją czytelników, z których tysiące wysłało e-maile, wysyłając swoją miłość i najlepsze życzenia, mówiąc, jak bardzo byli poruszeni moimi książkami i dzieląc się własnymi doświadczeniami. Niektóre z tych e-maili znajdują się w komentarzach.

Nastoletnia panna młoda to książka reportażowo-wspomnieniowa, w której autorka odkrywa mroczną stronę życia pewnej młodej Azjatki.

PREMIERA KSIĄŻKI 20 KWIETNIA 2016

Trzynastoletnia Zeena na własną prośbę trafia do rodziny zastępczej prowadzonej przez Cathy Glass. Dziewczynka skrzętnie ukrywa powód dla którego poprosiła o umieszczenie jej w takiej rodzinie. Kiedy okazuje się, że jest chora wenerycznie Cathy próbuje namówić ją, aby poinformowała o tym swojego byłego chłopaka. Jednak prawda o współżyciu seksualnym dziewczynki jest o wiele mroczniejsza niż przypuszczają wszyscy. Dziewczynka nie potrafi się otworzyć ani przed swoją opiekunką, ani przed opiekunką społeczną ani przed miłą policjantką. Kiedy wreszcie prawda o życiu Zeeny wychodzi na jaw, okazuje się, że dziewczynce grozi wielkie niebezpieczeństwo ze strony… ojca i wuja. Co takiego wydarzyło się w życiu Zeeny, że postanowiła zamieszkać w obcej rodzinie mimo wielkiej tęsknoty za młodszym rodzeństwem? Dlaczego matka Zeeny nie jest dla niej takim wsparciem jak obca kobieta? Ile tajemnic skrywa małe serduszko Zeeny?

Moje pierwsze spotkanie z „piórem” Cathy Glass z pewnością zostanie w mojej pamięci na długi, długi czas. Kiedyś bardzo zaczytywałam się w książkach Betty Mahmoody, ale teraz chyba bardziej emocjonalnie odebrałam książkę Cathy.

Ta książka mną wstrząsnęła!

Ta książka mocno mnie wzruszyła!

Ta książka wywołała we mnie burzę emocji!

Są lektury, które nie pozwalają o sobie zapomnieć, a jednak bardzo byśmy chcieli, aby przedstawiona w nich fabuła, opisane ludzkie losy czy wydarzenia okazały się czystą fikcją. Ale niestety, w takich książkach jak ta, pokazana jest prawda, o której człowiek najchętniej by zapomniał, ale to wcale nie jest takie proste, bo przez kilka setek stron treść mocno zakorzeniła się w umyśle i sercu.

Głównymi bohaterkami tej lektury są Cathy, kobieta prowadząca rodzinę zastępczą dla dzieci potrzebujących pomocy, bezpieczeństwa, którego nie są w stanie zapewnić im prawdziwe rodziny, oraz trzynastoletnia Zeena (rodzina dziewczynki pochodzi z Bangladeszu), która w swoim krótkim życiu zaznała takiego piekła na ziemi, jakie trudno sobie nawet wyobrazić.

Dzięki zwierzeniom Zeeny, oraz informacjom podanym przez Cathy, poznajemy brutalny świat ludzi żyjących w innych kulturach. Świat bezwzględnego posłuszeństwa kobiet wobec mężczyzn, świat legalnej pedofilii, w którym kilkuletnie dziewczynki, często jeszcze nawet nie miesiączkujące, wydawane są za mąż za mężczyzn, będących w wieku ich dziadków.

Aż trudno uwierzyć, że gdzieś funkcjonują ludzie, którzy przemoc, pedofilię i wykorzystywanie seksualne nieletnich uważają za normalność.

(…) – Mówili, że mnie podpalą – szlochała. – Mieli ze sobą benzynę i zapalniczkę. Myślałam, że już po mnie. (…)

Zeena, mimo iż poznała życie z tej najgorszej strony, nie zatraciła w sobie pozytywnych uczuć. Emocjonalnie związana ze swoim młodszym rodzeństwem, była dla nich bardziej kochającą matką niż starszą siostrą. I mimo tego, że nie wyniosła z domu nawet odrobiny miłości (tu mam na myśli głównie jej rodziców) sama potrafiła kochać szczerze i bezgranicznie.

Zaskakującym dla mnie było to, że żywiła te pozytywne uczucia nawet w stosunku do własnej matki, kobiety, która nigdy nie była dla niej wsparciem, potępiała ją nawet za coś, czego dziewczynka-kilkuletnie dziecko, nie była świadoma z punktu widzenia zła.

Dziewięcioletnia dziewczynka, brutalnie zgwałcona przez swojego nastoletniego kuzyna była przez rodzoną matkę nazwana dziwką. Czy coś takiego w ogóle można zrozumieć? Gdzie troska matki o zdrowie psychiczne i fizyczne małej córeczki? Gdzie wsparcie, które powinno być właśnie ze strony matki? Gdzie zwykłe, ludzkie współczucie? Niestety Zeena od rodzicielki tego nie otrzymała, a jednak potrafiła bronić zachowania matki, wybaczyła, całkowitą winą obarczając despotycznego ojca i sposób wychowania matki.

Przyznam szczerze, że nie potrafiłam się od książki oderwać. Czytałam ją w każdej wolnej chwili wypłakując oczy.

(…) Przy dorosłych dzieciach i rodzinie zastępczej nasz dom często przypominał ruchliwą stację; bez przerwy ktoś odjeżdżał i wracał. Bardzo to lubiłam. Nigdy nie było nudno.(…)

Dobrze, że na świecie są takie osoby jak Cathy Glass, które potrafią dzielić się miłością ucząc innych tej miłości.

Rodzina Cathy, to osoby tak mocno ze sobą związane i tak się wzajemnie kochające i szanujące, że wcale mnie to nie dziwi, że dzieci z takich rodzin jak rodzina Zeeny nie chcą opuszczać pełnego ciepła i miłości domu.

Autorka ukazuje świetnie działający system opieki społecznej ściśle współpracujący z policją. Empatyczność i zaangażowanie tych osób w zapewnienie bezpieczeństwa i komfortu psychicznego dzieci zasługuje na wielkie oklaski.

Po przeczytaniu tej lektury jestem przekonana, że zrobię wszystko, aby poznać pozostałe książki napisane przez Cathy Glass. Już zaczęłam ich szukać, niestety znalazłam tylko w angielskiej wersji językowej. Ale znajdę w polskiej. Muszę!

Ta książka to wulkan emocji i myślę, że nikt nie powinien przejść obok niej obojętnie.

(…) Milczenie wszystko pogarsza. Cierpienie rośnie w człowieku jak rak i pochłania wszystko, co powinno być przyjemne, tak że nigdy nie jest się naprawdę szczęśliwym. Wtedy uwierzyłam, że to była moja wina i miałam wyrzuty sumienia. (…)

MOC TRUCHLEJE. OPOWIEŚCI WIGILIJNE 1939-1945 – Sylwia Winnik

13 stycznia, 2022

*** JEST TAKI DZIEŃ, BARDZO CIEPŁY CHOĆ GRUDNIOWY ***

Sylwia Winnik to młoda polska pisarka i blogerka, autorka bloga „Czas na Książki”. Ukończyła dziennikarstwo we Wrocławiu. Interesuje się historią, szczególnie drugą wojną światową. W 2015 roku została wybrana przez czytelników magazynu „Fanbook” Książkowym Blogerem Roku. Jest pomysłodawcą i współorganizatorem Literackiego Festiwalu Czas na Książki. Autorka książek „Dziewczęta z Auschwitz” (2018) i „Tylko przeżyć. Prawdziwe historie rodzin polskich żołnierzy” (2019). „Dzieci z pawiaka” (2020)

Moc truchleje. Opowieści wigilijne 1939-1945 to książka reportażowa napisana na podstawie wspomnień osób, które doświadczyły świąt, a zwłaszcza Wigilii Bożego Narodzenia w różnych miejscach, bardzo oddalonych od domu.

PREMIERA KSIĄŻKI 10 LISTOPADA 2020 ROKU

Czytamy w tej książce między innymi o wigilii obchodzonej w barakach obozów koncentracyjnych, gdzie opłatek zastępowały okruchy czarnego chleba, a choinkę kawałek zwykłej gałązki.

(…) Wigilia w Auschwitz? (…) Szeptem śpiewałyśmy ” Wśród nocnej ciszy…”, Panowało zimno. Byłyśmy głodne. Wszy obłaziły nas, gryząc nieustannie. (…)

Muszę przyznać, że chociaż podczas czytania odczuwałam ciepło bijące z tradycji, którą za wszelką cenę próbowano podtrzymać, to te bolesne, pełne dramatyzmu wspomnienia z pewnością niejednej osobie wycisnęły z oczu łzy.

Czytamy tutaj również o świętach i wigilijnej nocy obchodzonych na dalekiej Syberii, w obozach pracy do których zesłano dziesiątki tysięcy osób. We wspomnieniach, w których na chwilę, główną rolę odgrywało człowieczeństwo, kiedy na chwilę łączyli się ludzie różnych narodowości i różnych wyznań często na co dzień będący zaciętymi wrogami.

Ta niewielka książeczka zawiera jednak taki ogrom emocji, że jestem pełna podziwu dla autorki, która potrafiła przekazać to wszystko mając świadomość otaczającej te wspomnienia tragedii, dramatów ludzkich, o których nie możemy zapomnieć.

(…) I w Wigilię 1943 roku, po niemal roku spędzonym w lesie, przybiegł ktoś z warty, krzycząc, że zbliżają się Ukraińcy. I Za napadają nas. Wybiegliśmy na mróz z baraku. Było bardzo dużo śniegu. Chowaliśmy się każdy pod innym krzakiem. (…)

Kiedy tak sobie pomyślę, jak bolesne musiały być dla wielu osób święta, to zastanawiam się jak Pan Bóg mógł na to wszystko spokojnie patrzeć. Wiem, że osoby wierzące znienawidzą mnie za to bluźnierstwo, ale i dzisiaj czasami zastanawiam się nad tym, jak można życzyć wszystkim wokół „wesołych świąt”, kiedy ten jeden dzień w roku – wigilia, dla wielu jest jednym z najgorszych dni, kiedy spędzają go w samotności, wiedząc, że w domu ich krewnych inni radośnie przeżywają kolację wigilijną, odpakowywanie prezentów czy śpiewanie kolęd.

(…) Jak bardzo różne były święta w latach 1939-1945, wynika z opowiedzianych w tej książce historii. Nie brakuje w nich dramatów, ale i nadziei. Nie brakuje strachu i brutalności ze strony oprawców, ale nie brak też wiary i solidarności ludzi. (…)

To jest książka, obok której absolutnie nikt nie powinien przejść obojętnie, a po jej przeczytaniu głęboko zastanowić się nad tym, czy nie ma wśród naszych krewnych, znajomych kogoś, kto w tym dniu spędza czas samotnie.

Przecież to tylko jeden taki dzień w roku, który powinien być…

***bardzo ciepły, choć grudniowy, dzień, zwykły dzień, w którym gasną wszelkie spory. To taki dzień, w którym radość wita wszystkich, dzień, który każdy z nas zna od kołyski.***

WAKACJE GWIAZD W PRL – Krystyna Gucewicz

3 lipca, 2021

Krystyna Gucewicz to kobieta wszechstronnie uzdolniona. Urodziła się w 1947 roku. Jest pisarką, dziennikarką, krytyczką sztuki, satyryczką, recenzentką teatralną, reżyserką i poetką. Jest również autorką scenariuszy widowisk teatralnych, programów telewizyjnych i filmów. Od 20 lat przygotowuje i prowadzi Ostry Dyżur Poetycki w Teatrze Narodowym w Warszawie. Napisała ponad 20 książek, w tym najnowszy tom poezji „Aria motyla”. Była szefem działu kulturalnego „Expresu Wieczornego”, współpracowała również z tygodnikiem „Kulisy”, a także była zastępcą redaktora naczelnego „Forum Rozrywki”. Pisała felietony w „Szpilkach.

Wakacje gwiazd w PRL to książka reportażowa, w której autorka przybliża czytelnikom nie tylko postacie polskiej estrady, kultury i sztuki, ale również ciekawe miejsca do których wielu z nich wyjeżdżało od okresu powojennego do lat siedemdziesiątych, osiemdziesiątych.

PREMIERA KSIĄŻKI 16 CZERWCA 2021 ROKU

Lata 60., 70., 80. to dla niektórych osób prawie prehistoria (ha ha ha), ale ja urodzona w latach 60 wiele jeszcze pamiętam z tamtego okresu. I muszę przyznać, że chociaż moja rodzina nie była z tych znanych, to wakacje w PRL wspominam bardzo ciepło i z sentymentem.

(…) Ta książka to kuferek przygód, wspomnień własnych i podarowanych przez wybitnych artystów – przyjaciół domu, znajomych, idoli. Patchwork, magiczna układanka, trochę jak w kalejdoskopie z różnokolorowych szkiełek. Był taki świat. A wszystko zdarzyło się naprawdę. (…)

Kiedy zobaczyłam zapowiedź tej książki, od razu wiedziałam, że MUSZĘ ją przeczytać, chociażby dlatego, aby zobaczyć jak bardzo moje wakacje różniły się od wakacji moich idoli, a jeżeli nie idoli to ludzi „wielkiego świata estradowego”. I wiecie co, niewiele się różniły, poza tym, że kiedy ja miałam 10, 15 lat to oni byli już w wieku 30, 40.

Oczywiście moich rodziców nie było stać na drogie, znane pensjonaty czy hotele, raczej spędzało się urlop na wczasach zakładowych FWP (Fundusz Wczasów Pracowniczych) ale i tak miło było mi wrócić do tego okresu.

Jeśli chodzi o śmietankę estradowo-literacką i jak góry to oczywiście Zakopane ze znanymi pensjonatami, w których czas spędzała często śmietanka kulturalna Polski.

Ciechocinek to miejsce słynne nie tylko z walorów uzdrowiskowych, ale z potańcówek i dancingów. Tak jak Zakopane czy Sopot nie były dla każdego, tak Ciechocinek wydawał się luksusem dla każdego, czyli dla mas, ludu pracującego miast i wsi. Trochę to brzmi propagandowo, ale tak było. Można tam było również spotkać wielu artystów, zatańczyć do śpiewanych oczywiście na żywo piosenek Jerzego Połomskiego („Cała sala śpiewa z nami”) czy Danuty Rinn i Bogdana Czyżewskiego („Na deptaku w Ciechocinku…”). Spotkać Hankę Bielicką czy Stanisława Mikulskiego. Ciechocinek znany był również z europejskiego Festiwalu Piosenki i Kultury Romów. Czyli jadąc do Ciechocinka miało się zagwarantowany muzyczno-taneczny pobyt.

(…) Śpiewała z nimi cała Polska. Ludzie nucili wielkie szlagiery, balowali na dancingach, urządzali balangi. Skropieni wodą kolońską Przemysławka lub Poznanianka rozsiewali woń socjalistycznej elegancji. Rzadziej trafiali się burżuje z zapachem Old Spice, no ale to tylko za dolary, z Peweksu. Lata 70. – radość i prosperita. (…)

Karpacz to może nie miejsce tak oblegane jak Zakopane, ale chętnie odwiedzane przez wielu znanych i lubianych. Tam lubiła spędzać wakacje Agnieszka Osiecka czy reżyser Jerzy Gruza lub artysta Henryk Tomaszewski.

Sudety, Góry Stołowe i Bystrzyckie to głownie Polanica Zdrój kojarzona wielu z Mieczysławą Ćwiklińską i Ireną Santor.

Natomiast Krynica Zdrój to nie tylko uzdrowisko, ale oczywiście Nikifor, kiedyś niedoceniany, ale na szczęście dla wielu odkryty, którego muzeum jest w samym centrum kurortu. Ale również słynna od lat Góra Parkowa i miejsce obowiązkowe podczas pobytu kojarzące się z Janem Kiepurą, który do dziś może poszczycić się miejscem honorowym jakim jest muszla koncertowa i festiwale jego imienia, dzięki którym do dziś w połowie sierpnia Krynica jest najbardziej rozśpiewanym miastem.

Do znanych miejscowości przyciągały festiwale od muzyki rozrywkowej po piosenkę żołnierską czy rosyjską. Kołobrzeg, Sopot, Zielona Góra, na kilka dni stawały się oazą muzyczno-słonecznego szczęścia, gdzie na ulicach można było spotkać oczywiście Gwiazdy estrady.

A jak polskie morze, to niewątpliwie Ustka, Świnoujście, Rowy i oczywiście Sopot. Pamiętam jak w latach siedemdziesiątych będąc na koloniach w Świnoujściu zobaczyłam na deptaku jakąś znaną wówczas piosenkarkę. Dziś już nie pamiętam kto to był, czy Rodowicz, czy Sipińska, ale pamiętam, że miała piękną długą bananówę, która zauroczyła mnie na równi z jej właścicielką.

(…) W Sopocie nigdy nie jest nudno. Ale to oczywiste, że fajerwerk szczęścia eksploduje latem. Dystyngowani panowie w tamtych czasach noszą białe, grubo tkane, płócienne garnitury i zabawne „pirożki” na głowach, panie wyciągają z walizek świeżo uszyte kreacje według zaleceń z żurnala „Świat Mody”. Każdy musi się obowiązkowo pokazać na Monciaku. (…)

No cóż, podsumowując, nawet wśród gwiazd estradowo literackiej śmietanki PRL byli tacy, którzy woleli spędzać urlop w zacisznym pensjonacie lub u znajomych gdzieś w górach, na wsi czy nad jeziorem, z ogniskiem, gitarą, i polską wódką, której wówczas nie żałowano sobie ani w rodzinach zwykłych robotników, ani w gronie znanych osób. Ale byli też tacy, którzy musieli brylować na deptakach „modnych” miejscowości i błyszczeć wśród zwykły, szarych ludzi, bo liczył się szpan a nie prawdziwy wypoczynek.

Polecam tę książkę młodym czytelnikom, żeby poczytali o tym jak wyglądała podróż pociągiem, czy autostopem, bez telefonów komórkowych, bez miliona zdjęć, których nikt nigdy nie wywołuje a jedynie trzyma na kartach pamięci. Kiedy nie było jedzenia cateringowego, a na miejsce w restauracji czasami trzeba było czekać dość długo. Zresztą, kto wówczas myślał o stołowaniu się w restauracji, chyba tylko właśnie Gwiazdy.

Polecam tę książkę czytelnikom w wielu zbliżonym do mnie (50+) bo to cudowna sentymentalna podróż do naszej młodości. I chociaż wielu z nas nie zaliczało się do Gwiazd, to spędzało wakacje całkiem podobnie. Może tylko z mniejszym wsparciem finansowym.

Dziękuję Wydawnictwu MUZA.SA za propozycję przeczytania tej książki, dzięki której wróciły wspomnienia. To piękne, że coś co teraz wydaje się wielu młodym ludziom nie do ogarnięcia dla wielu kiedyś było przede wszystkim wielką przygodą i radością w jednym.