POLSKA PIELĘGNIARKA – Leah Moyes

(…) Kilka razy w moim krótkim życiu znalazłam sposób na emocjonalne oderwanie się od tego, czego byłam świadkiem lub czego sama doświadczałam. Ta metoda przetrwania zaczęła się niedługo po okupacji niemieckiej. (…)

Leah Moyes studiowała antropologię i historię. Jest uznaną autorką kilkunastu powieści, w tym nagradzanej serii „Berlin Girl” i jej prequela „Polska pielęgniarka”. Między pisaniem a wykopaliskami archeologicznymi, świat jest jej placem zabaw. To tyle ile udało mi się znaleźć informacji o tej autorce.

Polska pielęgniarka to powieść z historią wojenną w tle poruszająca między innymi temat Lebensborn.

PREMIERA KSIĄŻKI 08 KWIETNIA 2025 – WYDAWNICTWO REPLIKA

Jest rok 1941 kiedy szesnastoletnia Aleksandra wychodząc do szkoły, nie zdaje sobie sprawy, że nigdy już nie wróci do domu. Wraz z innymi błękitnookimi blondynkami, wybranymi spośród uczennic, zostaje wywieziona ciężarówką w nieznanym kierunku. Dziewczęta słyszą tylko często powtarzane, nieznane im słowo: Lebensborn. Po drodze konwój zostaje zbombardowany. Nie wszystkie z zabranych z łódzkiej szkoły dziewcząt przeżyją bombardowanie, ale te cudem uratowane, zdane same na siebie, muszą przetrwać na wrogiej, niemieckiej ziemi. Dzięki pomocy młodego niemieckiego żołnierza – dezertera, docierają do Drezna, gdzie pomocy udzielają im przypadkowo napotkani ludzie.  Aleksandra zostaje pielęgniarką w szpitalu. Udając Niemkę ma świadomość, że w każdej chwili może zostać zdekonspirowana. Dzięki znajomości kilku języków i szybkości uczenia się, szybko zdobywa zaufanie personelu i pacjentów. Kiedy na Drezno padają naloty dywanowe, dziewczyna wraz ze swoimi opiekunami i jedną z najbliższych jej innych dziewczyn uciekają z palonego miasta. Trafiają do Lipska, gdzie Aleksandra poznaje amerykańskiego, czarnoskórego żołnierza i początkowa nienawiść do aliantów zamienia się w pełne namiętności uczucie. Czy Aleksandrze uda się wrócić do Polski? A może po wojnie zamieszka w Ameryce u boku poznanego w Lipsku chłopaka? Jak Niemcy potraktowali polskie dziewczyny, czy okazali im jawną wrogość, czy wręcz przeciwnie, zaopiekowali się nimi?

Kiedy zobaczyłam w opisie książki słowo „Lebensborn” wiedziałam, że muszę tę książkę przeczytać. I chociaż w fabule jest jedynie krótka wzmianka o tej organizacji, to muszę przyznać, że lektura bardzo mnie wciągnęła. Po napisaniu książki „Pamięć dla Heleny” temat Lebensborn stał mi się bardzo bliski i muszę przyznać, że warto sięgnąć informacji o nim, ponieważ wciąż wiele osób nie ma pojęcia o tym niemieckim programie.

(…) Przez chwilę starałam się przetrawić wszystko to, co powiedział Günter. Teraz to miało sens: badanie, specjalne paszporty, sztywne zasady dotyczące kontaktów z żołnierzami, rozmowa o Berlinie – miałyśmy zostać wykorzystane do rodzenia niemieckich dzieci. (…)

Historia Aleksandry jest dość nietypowa jak na realia wojenne, ale kto z nas wie, co działo się poza granicami Polski w czasie trwania drugiej wojny światowej.

Autorka w ciekawy sposób ukazuje Niemców zarówno oddanych ideologii nazistowskiej jak i tych, którzy jej nie popierali. Przedstawia również oddanie pracy w szpitalu, kiedy pacjentami bywali zarówno rodacy jak i teoretyczni wrogowie Rzeszy.

Główna bohaterka jest zwyczajną polską dziewczyną, ale jej odwaga, determinacja i opiekuńczość to z pewnością atuty jej osobowości.

Wojna pokazana w tej książce to głównie działania na terenie Niemiec. Podejście niemieckich żołnierzy do cywilów, skutki działań wojennych skierowane przeciwko wszystkim, zwłaszcza cywilom po zdobywaniu przez aliantów niemieckich miast i nienawiść obu stron do ludzi stojących po przeciwnych stronach.

Tyle się mówi o niemieckich obozach zagłady, o agresji niemieckich żołnierzy, a tak właściwie mało kto zastanawia się nad tym co musieli przejść Niemcy, którym ta wojna nie była mile widziana.

(…) W świetle księżyca i gwiazd widać było kontury samolotów. W oddali słychać było kolejne eksplozje – to była druga fala bombowców. „Nie przestaną, dopóki w Dreźnie nie zostanie kamień na kamieniu. Nikt nie przeżyje tego nalotu”. (…)

Drezno i opis jego zbombardowania skojarzyły mi się z Gdańskiem, miastem, które tak samo jak Drezno prawie przez cały okres konfliktu zbrojnego nie odczuło zbytnio tej wojennej zawieruchy, a zostało przez aliantów zrównane z ziemią tylko dlatego, że było niemieckie. Czym zawinili mieszkający w nim ludzie, czy tylko tym, że byli takiej a nie innej narodowości?

Pięknie pokazane w książce jest również rodzące się uczucie młodej Polki (z powodu sytuacji w jakiej się znalazła uchodzącej jako Niemka) i młodego amerykańskiego czarnoskórego żołnierza. Pozorni wrogowie potrafili odnaleźć w sobie pokłady czułości, chociaż przez kilka krótkich chwili mogli zapomnieć o działaniach wojennych i powojennych a skupić się na sobie i na tym co w normalnym czasie przeżywają młodzi ludzie.

Autorka równie pięknie przedstawiła przyjaźń między polską dziewczyną, a niemieckim żołnierzem. Przyjaźń nie uznającą wrogości jaką próbowali wszczepić im przywódcy państw. Przyjaźń czystą, bezinteresowną i szczerą.

Muszę przyznać, że powieść ta naładowana jest skrajnymi emocjami, to powieść o tym, jak daleko sięga nienawiść i do czego zdolny jest człowiek, kiedy instynkt i determinacja pozostają jedyną nadzieją na przetrwanie.

Bardzo zaskoczyło mnie zakończenie. Czy książka skończyła się dobrze, czy nie po myśli czytelnika przekona się tylko ten, kto sięgnie po tę lekturę.

POLECAM ją GORĄCO, szczególnie osobom lubiącym powieści z historią wojenną w tle. To opowieść pełna dramatyzmu, ale i nadziei rodzących się w trudnych czasem wręcz ekstremalnych sytuacjach. To połączenie dramatu wojennego i romansu. To z jednej strony historia bolesna, ale z drugiej ciepła i pełna empatii drzemiącej w ludziach. To powieść o miłości i bolesnych rozstaniach, ale to również opowieść o pięknych przyjaźniach i zaufaniu do drugiego człowieka.

Fabuła książki to wojna przeżyta przez młodą Polkę w odległym od jej miejsca zamieszkania niemieckim mieście, wśród ludzi równie przyjaznych jak najbliższa rodzina, chociaż również osób, które widziały w niej jedynie wroga Rzeszy.

Mnie ta powieść bardzo się podobała, więc myślę, że i innym się spodoba.

Dziękuję Wydawnictwu REPLIKA, że mogłam poznać twórczość tej autorki i dziękuję, że mogłam przeczytać jej książkę w ramach współpracy barterowej.